ĐAU ĐẦU MIGRAINE ĐIỀU TRỊ KẾT HỢP ĐÔNG - TÂY Y

Thứ ba - 04/04/2023 04:17

ĐẠI CƯƠNG

Migraine là một bệnh lý phổ biến, ảnh hưởng đến 10% dân số chung, đứng hàng thứ hai trong các nguyên nhân gây đau đầu. Migraine mặc dù không gây tử vong, nhưng là nguyên nhân gây tàn tật xếp hàng thứ hai trên toàn thế giới. Bệnh thường xảy ra ở phụ nữ nhiều hơn nam giới, hay gặp nhất ở độ tuổi 25 – 55.

NGUYÊN NHÂN
- Nguyên nhân của đau đầu Migraine chưa rõ, nhưng nhiều khả năng liên quan đến gen, bởi 50% trường hợp có tiền căn gia đình. Một lý thuyết được nhiều nhà nghiên cứu đưa ra rằng đau đầu Migraine là do khiếm khuyết của hệ thống thần kinh để thay đổi đột ngột với môi trường bên trong hoặc bên ngoài cơ thể. Khiếm khuyết này khiến họ thừa hưởng một hệ thần kinh nhạy cảm hơn những người khác.
- Các yếu tố nguy cơ của đau đầu Migraine bao gồm: Tiền căn gia đình, giới nữ, béo phì, stress, rối loạn giấc ngủ, sử dụng nhiều caffein, tiền căn hen, dị ứng...
BIỂU HIỆN LÂM SÀNG

Y HỌC HIỆN ĐẠI

Đau đầu Migraine là một rối loạn chức năng thần kinh đặc trưng bởi các cơn tấn công mang tính tái phát, một cơn tấn công điển hình thường tiến triển qua bốn giai đoạn tiền triệu, aura, đau đầu và sau cơn.

Giai đoạn tiền triệu: kéo dài 3 – 48 giờ. Các triệu chứng bao gồm buồn nôn, nôn, các triệu chứng liên quan đến nhận thức, trầm cảm, chán ăn, sợ ánh sáng, sợ tiếng ồn, cứng cơ vùng cổ... Những triệu chứng này có thể biến mất hoặc hợp nhất khi cơn đau đầu xuất hiện.

Giai đoạn aura: aura là được xem là những dấu hiệu thần kinh thoáng qua, gặp trong khoảng 25% người bệnh. Các triệu chứng liên quan đến rối loạn thị giác, cảm giác, thăng bằng, ngôn ngữ... Giai đoạn này kéo dài vài phút đến một giờ, tuy nhiên cũng có thể tồn tại sau khi khởi phát đau đầu.
- Aura thị giác thường gặp nhất: ánh sáng lấp lóe hai mắt, các quầng sáng hồ quang, các đường zíc-zắc sáng, ám điểm trung tâm.
- Các loại khác ít gặp hơn như aura cảm giác (dị cảm, tê bì), rối loạn ngôn ngữ, rối loạn chức năng thân não (gây mất ngủ, nhầm lẫn, thậm chí lú lẫn)...
Giai đoạn đau đầu: đau đầu xảy ra từng cơn, thường đau nửa đầu, cũng có thể đau cả đầu, mức độ từ trung bình đến nặng, đau tăng khi vận động thể lực, thời gian đau từ 4 – 72 giờ nếu không được điều trị.

Giai đoạn sau cơn: có thể tồn tại một số triệu chứng với mức độ nhẹ bao gồm: sợ ánh sáng, tiếng ồn, buồn nôn, mệt mỏi, triệu chứng liên quan đến nhận thức, khó chịu vùng cổ... Giai đoạn này kéo dài không quá 48 giờ.

Y HỌC CỔ TRUYỀN

Biểu hiện chính của đau đầu Migraine là triệu chứng đau nửa đầu, các tính chất mô tả có nhiều mối liên quan với chứng bệnh Thiên đầu thống theo kinh điển, có sách gọi là Thiên đầu phong, là một dạng của đau đầu nói chung.

Tùy vào nguyên nhân và triệu chứng cụ thể mà y học cổ truyền phân thành các thể bệnh như:

Can uất tỳ hư: đau nửa đầu thường xảy ra ở phụ nữ theo chu kỳ kinh nguyệt. Đau đầu thường khởi phát hoặc nặng hơn khi bị kích thích bởi yếu tố cảm xúc. Kinh nguyệt không đều, hành kinh đau bụng, trầm cảm mệt mỏi, bàn tay và bàn chân lạnh. Táo bón xen lẫn tiêu chảy. Lưỡi nhợt tối. Mạch huyền tế.

Can dương xung: đau đầu liên tục, cảm giác căng, tại hốc mắt hoặc vùng thái dương thường xảy ra ở người lớn tuổi khởi phát trong lúc ngủ hoặc tăng nặng về đêm. Kèm chóng mặt nhiều, sợ ánh sáng, dễ nóng giận cáu gắt, ù tai, khô miệng. Lưỡi đỏ, rêu vàng mỏng. Mạch huyền.

Can vị hư hàn: đau đầu dữ dội vùng đỉnh, cảm giác lạnh, sợ gió, có thể nôn dịch trong, tay chân lạnh, rêu lưỡi trắng. Mạch huyền tế.

Đàm nghịch: đau nặng đầu, cảm giác thắt chặt quanh đầu, kèm chóng mặt, buồn nôn, nôn đờm dãi, nặng ngực. Tay chân mệt mỏi, tê nặng. Lưỡi to dày bệu, rêu lưỡi nhớt. Mạch huyền hoạt.

Huyết ứ trệ kinh lạc: đau đầu kéo dài, đau cố định, cảm giác đau nhói như đâm. Có thể có tiền căn chấn thương vùng đầu. Lưỡi tím hoặc có điểm ứ huyết. Mạch huyền tế.

ĐIỀU TRỊ NHƯ THẾ NÀO?

Y HỌC HIỆN ĐẠI
- Không dùng thuốc: Tránh các yếu tố khởi phát.
- Các yếu tố khởi phát được ghi nhận bao gồm: Stress; Thay đổi thói quen sinh hoạt (giấc ngủ, du lịch); Ánh sáng, tiếng động cường độ mạnh; Dinh dưỡng: một số thực phẩm khởi phát cơn đau (thịt hộp, phô mai, rượu vang đỏ, bia, chocolate, bột ngọt...).
- Dùng thuốc:
- Cắt cơn: các thuốc giảm đau như: Acetaminophen, NSAID (Ibuprofen, Naproxen, Diclofenac...), các thuốc chống nôn như: chlorpromazine, droperidol, metoclopramide..
- Ngừa cơn: ức chế beta (Propranolol), ức chế canxi (flunarizine), thuốc chống động kinh (Topiramate, Valproic acid)...
Y HỌC CỔ TRUYỀN
- Tùy vào từng thể lâm sàng cụ thể mà YHCT có phép trị, dùng thuốc và không dùng thuốc cho từng thể.
- Không dùng thuốc:
- Châm cứu: (Hào châm; Điện châm; Cấy chỉ; Laser...) châm các huyệt thường dùng (Suất cốc (G8), Dương bạch (G14), Thái dương (EP5), Bách hội (GV20), Ấn đường (EP1), Phong trì (G20), Ế phong (TE17), Hợp cốc (LI4), A thị huyệt... và gia thêm một số huyệt khác theo từng thể bệnh.
- Xoa bóp bấm huyệt: xoa bóp vùng đầu cổ gáy bằng các thủ thuật xoa, xát, miết, phân, hợp, day, lăn. Ấn, day các huyệt như trên châm cứu.
- Dùng thuốc: một số bài thuốc thường dùng cho các thể lâm sàng trên: Tiêu dao tán, Thiên ma câu đằng ẩm, Ngô thù du thang, Bán hạ bạch truật thiên ma thang, Thông khiếu hoạt huyết thang...
TIÊN LƯỢNG RA SAO?

Đau đầu Migraine là một rối loạn mang tính tái diễn với tiên lượng dài hạn rất thay đổi. Một nghiên cứu gần đây cho thấy, những người đau đầu Migraine theo dõi trong một năm, có 84% tiếp tục duy trì tình trạng này (đau đầu Migraine dai dẳng), 10% thuyên giảm hoàn toàn, 3% thuyên giảm một phần và 3% tiến triển thành mạn tính.

PHÒNG BỆNH NHƯ THẾ NÀO?

Y HỌC HIỆN ĐẠI
- Tránh các yếu tố kích thích khởi phát cơn đau bằng việc thay đổi lối sống và các thói quen sinh hoạt
- Ngủ đủ giấc, duy trì thói quen ngủ và thức cùng một thời điểm mỗi ngày.
- Tập thể dục thường xuyên, những bài tập vừa sức.
- Ăn uống điều độ, không bỏ bữa, uống đủ nước, chú ý đủ dinh dưỡng.
- Tránh tinh thần căng thẳng.
- Hạn chế những nơi ồn ào, môi trường có ánh sáng chói, khí hậu quá lạnh hoặc thay đổi đột ngột.
- Tránh sử dụng các thuốc ngừa thai, các thuốc làm thay đổi hormon, gây giãn mạch.
Y HỌC CỔ TRUYỀN
Chú trọng điều dưỡng tinh thần: tránh các yếu tố bất lợi từ bên ngoài môi trường. Một môi trường tự nhiên trong lành, một hoàn cảnh xã hội tốt đẹp, không khí gia đình hòa thuận. Tự nâng cao khả năng điều chỉnh tâm lý.

Chú ý rèn luyện thân thể, tránh làm việc quá mức, tình dục quá độ.

Ăn uống đủ chất, điều độ.

Các thức ăn nên hạn chế: thịt hộp, phô mai, rượu vang đỏ, bia, chocolate, bột ngọt...Nên ăn các thức ăn: cải bó xôi, rau mầm, ngũ cốc, lúa mì, cherry, cá hồi, thịt gia cầm...