Gai cột sống, cách phòng ngừa và điều trị hiệu quả

Gai cột sống là tình trạng thoái hóa cột sống, trong đó có những phần gai xương mọc ra gọi là gai xương ở phía ngoài hai bên cột sống. Gai có thể mọc ở bất kỳ vị trí nào của cột sống, nhưng thường gặp nhất là gai đốt sống thắt lưng, gai đốt sống cổ và gai đốt sống ngực. Vị trí mọc của gai thường ở mặt trước và mặt bên của cột sống, hiếm khi mọc phía sau, do đó ít chèn ép vào tủy sống và hệ thần kinh.

💠Triệu chứng khi có gai cột sống:

– Gai tiếp xúc với dây thần kinh hoặc xương đốt sống sẽ gây đau khi cử động, cảm giác khó chịu ở các vùng có gai như thắt lưng, cổ.

– Đau có thể lan ra cánh tay, chân, làm tê bì các vùng này.
Nguyên nhân gây gai cột sống

– Sự già hóa: Đĩa đệm (bao xơ) nằm giữa các đốt sống bị thoái hóa theo tuổi tác. Các đĩa đệm mất nước, nứt vỡ và xẹp đi, làm cho các đốt sống tiếp xúc trực tiếp với nhau. Khi đó, xương đốt sống bị mòn do lực ma sát và có thể gây viêm khớp, dẫn đến việc hình thành gai xương.

– Viêm khớp cột sống mãn tính: Viêm ảnh hưởng đến phần sụn của khớp, lâu ngày làm sụn mất tính trơn láng và trở nên thô ráp. Khi đó, các xương cọ xát vào nhau, gây kích thích và tạo thành gai xương.

– Sự lắng đọng canxi hóa: Thoái hóa có thể xảy ra ở các phần xương cột sống, đĩa sụn và dây chằng quanh khớp. Quá trình này làm sụn bị mất nước, biến đổi một số chất và lắng đọng canxi ở dây chằng và gân tiếp xúc với đốt sống, gây canxi hóa ở các khớp.

– Chấn thương: Chấn thương gây hư hại cho xương khớp của cột sống. Cơ thể tự sửa chữa bằng cách hình thành gai xương, đồng thời lắng đọng xương ở các dây chằng đã bị dày lên do phản ứng viêm.

💠Cách phòng ngừa và điều trị bệnh

🔹Phòng ngừa bệnh gai cột sống

– Chế độ dinh dưỡng: Bổ sung đầy đủ vitamin D và canxi để giúp xương khỏe mạnh.

– Tập luyện thể thao đúng cách: Tránh những thao tác vượt quá sức chịu đựng bình thường như mang vác nặng hoặc tập luyện sai kỹ thuật. Các hoạt động như bơi lội, aerobic và yoga là rất tốt cho cột sống.

– Tránh các tư thế xấu: Cần tránh ngồi lâu hoặc vặn mình sai cách. Đồng thời, không để tình trạng béo phì gây áp lực quá mức lên cột sống.

🔹Điều trị khi đã bị gai cột sống

Khi người bệnh đã bị gai cột sống, có thể áp dụng các phương pháp điều trị sau:

– Dùng thuốc: Thuốc giảm đau, thuốc kháng viêm (NSAIDs) và thuốc giãn cơ giúp giảm đau và viêm tại các vị trí có gai xương. Sử dụng các bài thuốc cổ phương Y học cổ truyền để điều trị hiệu quả các vấn đề đau do thoái hóa.

– Không dùng thuốc: Các bài tập thể dục nhẹ nhàng, vật lý trị liệu, châm cứu, cấy chỉ và xoa bóp giúp giảm đau và phục hồi chức năng cột sống.

– Sử dụng các dụng cụ hỗ trợ: Nẹp cổ, nẹp lưng giúp giảm áp lực lên các đốt sống bị ảnh hưởng.

Lưu ý: Người bệnh không nên vì sợ đau mà nằm một chỗ. Cần duy trì các hoạt động bình thường nhưng phải theo sự hướng dẫn của bác sĩ để tránh các động tác sai hoặc thái quá.

– Phẫu thuật: Phẫu thuật chỉ được chỉ định khi có sự chèn ép vào tủy sống hoặc hệ thần kinh, gây tê bì chân tay, rối loạn tiểu tiện. Tuy nhiên, gai xương vẫn có thể mọc lại sau phẫu thuật do đây là kết quả của quá trình sửa chữa tự nhiên của cơ thể.

💠Điều trị theo phác đồ và tái khám định kỳ

Điều trị cần tuân thủ theo phác đồ của bác sĩ và tái khám định kỳ để phát hiện sự tiến triển của bệnh và có biện pháp điều trị thích hợp. Điều trị không đúng có thể dẫn đến hậu quả xấu.
Một số động tác tập luyện cơ bản

Để hỗ trợ điều trị và phòng ngừa gai cột sống, các động tác tập luyện dưới đây rất hữu ích:

🔹Ưỡn cổ

– Chuẩn bị: Hai tay để xuôi theo thân, lấy điểm tựa ở xương chẩm và mông.

– Động tác: Ưỡn cổ và lưng trên hổng giường, hít vào tối đa, giữ hơi và dao động lưng trên qua lại từ 2-6 cái, thở ra triệt để và ép bụng.

– Tác dụng: Tập cơ lưng sau, giúp làm ấm vùng cổ, gáy, lưng trên, phòng ngừa thấp khớp vùng cổ.

🔹Ưỡn mông

– Chuẩn bị: Lấy điểm tựa ở lưng trên và hai gót chân.

– Động tác: Ưỡn mông để thắt lưng, mông và chân đều hổng giường, hít vào tối đa, giữ hơi và dao động mông qua lại từ 2-6 cái, thở ra và ép bụng thật mạnh.

– Tác dụng: Co thắt cơ thắt lưng, mông và chân sau, giúp ấm vùng thắt lưng và lưu thông khí huyết.

🔹Vận cột sống và cổ ngược chiều

– Chuẩn bị: Nằm nghiêng, co chân lại, tay trên nắm bàn chân dưới, tay dưới nắm đầu gối chân trên.

– Động tác: Vận động cột sống và cổ ngược chiều, hít vào tối đa, giữ hơi và dao động cổ qua lại từ 2-6 cái, thở ra triệt để và ép bụng.

– Tác dụng: Tăng cường vận động cột sống, giúp xoa bóp mạnh các khớp cổ, cải thiện khí huyết lưu thông.

🔹Chào mặt trời

– Chuẩn bị: Ngồi một chân co dưới bụng, chân kia duỗi thẳng ra phía sau.

– Động tác: Đưa hai tay thẳng lên qua đầu, ưỡn ra sau tối đa, hít vào thuận chiều, dao động thân trên và đầu theo chiều trước sau.

– Tác dụng: Vận động các khớp xương sống, cải thiện khí huyết phía sau lưng.

🔹Động tác tam giác

– Chuẩn bị: Nằm ngửa, lót hai tay dưới mông, hai chân co lên, bàn chân gần đụng mông.

– Động tác: Hít vào tối đa, giữ hơi và dao động chân qua lại từ 2-6 cái, thở ra triệt để bằng cách co chân và ép chân trên bụng.

– Tác dụng: Vận động các tạng phủ trong bụng, cải thiện lưu thông khí huyết đến gan, lách, thận.

🔹Ngồi thăng bằng trên gót

– Động tác: Đưa hai tay ra phía trước, lên trên, sang ngang ra hai bên và ra sau, đồng thời thở thuận chiều.

– Tác dụng: Rèn luyện thăng bằng, giúp làm chậm quá trình lão hóa và cải thiện thần kinh.

Gai cột sống là một bệnh lý thoái hóa có thể gây ra nhiều đau đớn và hạn chế vận động. Tuy nhiên, nếu có phương pháp phòng ngừa hợp lý và điều trị đúng cách, người bệnh có thể cải thiện được chất lượng cuộc sống và ngăn ngừa các hậu quả xấu. Hãy tuân thủ đúng chỉ dẫn của bác sĩ, duy trì chế độ dinh dưỡng và tập luyện khoa học để bảo vệ sức khỏe cột sống.

Bác sĩ Nguyễn Phối Hiền
Lịch khám Chiều thứ 4 hàng tuần
————————————–
🌸Mọi chi tiết xin liên hệ:
Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM – Cơ sở 3
221B Hoàng Văn Thụ – Phường 8 – Quận Phú Nhuận – TPHCM
🌸 Thời gian hoạt động:
– Thứ 2 đến Thứ 6 sáng từ 7h00 – 11h30, chiều từ 13h00 – 16h30.
– Thứ 7 từ 7h00 – 11h30, chiều Thứ 7 và ngày Chủ Nhật nghỉ.
Điện thoại: 02838.444.771 – 02838.420.070