Vẹo cột sống và những điều cần biết
Vẹo cột sống là gì?
Vẹo cột sống (Scoliosis) là thuật ngữ dể chỉ tình trạng cong của cột sống sang phía bên của trục cơ thể theo hình chữ C hoặc chữ S và vẹo của các thân dốt sống theo trục của mặt phẳng ngang. Đây là một bệnh lý thường gặp, đặc biệt ở trẻ em và thanh thiếu niên trong giai đoạn phát triển.
Nguyên nhân: Vẹo cột sống không rõ nguyên nhân chiếm khoảng 80% truờng hợp.
– Vẹo cột sống bẩm sinh (bẩm sinh) – rất hiếm
– Di truyền: Gen
– Rối loạn chức năng cơ
– Hormon
– Đĩa đệm bất thường
– Chênh lệch chiều dài 2 chân: Nếu một chân dài một chân
ngắn có thể gây ra vẹo cột sống.
– Do biến dạng cột sống: Lao cột sống, Chấn thương cột sống…
– Các nguyên nhân khác: Tư thế xấu khi học tập, sinh hoạt hàng ngày, làm việc,di chuyển, sử dụng ba lô hoặc cặp và tập thể dục không đúng cách
Yếu tố nguy cơ:
– Các yếu tố trong môi truờng học tập: tư thế xấu, kích thước bàn ghế không phù hợp…
– Kiến thức, thái độ, thực hành của học sinh, giáo viên: thái độ nhận thức của học sinh, sự hiểu biết của giáo viên trong giáo dục tư thế học tập, quan tâm đến phù hợp của môi trường học tập: bàn ghế học tập…
– Kiến thức, thái độ, thực hành của phụ huynh : sự hiểu biết và quan tâm của cha mẹ để phát hiện sớm vẹo cột sống
Dấu hiệu nhận biết vẹo cột sống
– Vai lệch, một vai cao hơn vai còn lại.
– Xương bả vai nhô ra rõ ràng hơn một bên.
– Hông bị lệch, thân người nghiêng về một bên.
– Khi cúi người, cột sống nhô ra bất thường.
– Đau lưng (thường gặp ở người lớn).
Chẩn đoán
- Khám lâm sàng: Quan sát và ghi nhận những bất cân xứng: ghi nhận vẹo C (thuận/ nghịch), vẹo S (thuận/ nghịch), Kiểm tra tư thế đứng, dáng đi, độ lệch cột sống theo các hướng từ mặt trước, mặt sau, mặt bên.
- Chụp X-quang: Giúp xác định mức độ vẹo cột sống (dựa vào góc Cobb).
– Vẹo nhẹ: Góc Cobb dưới 20 ( góc Cobb dưới 10 vẫn được xem là ở phạm vi bình thường chưa cần phải điều trị)
– Vẹo trung bình: Góc Cobb từ 20 đến 40-50. Vẹo trung bình kèm theo những thay đổi ban đầu về cấu trúc của đốt sống và xương sườn.
– Vẹo nặng: Góc Cobb> 40-50. Hậu quả có thể gây đau và thoái hóa cột sống về sau, ảnh hưởng chức năng tim phổi và tuổi thọ.
- MRI/CT (nếu nghi ngờ có nguyên nhân thần kinh hay bất thường cột sống khác).
Điều trị vẹo cột sống
Tùy vào độ cong, độ tuổi và nguyên nhân:
1. Theo dõi: Trường hợp nhẹ, không tiến triển.
2. Vật lý trị liệu – phục hồi chức năng:
– Kéo dãn: Nhóm cơ bị co ngắn
– Tập mạnh các nhóm cơ yếu
– Giáo dục tư thế: Giúp cho người bệnh nhận thức được những tư thế tốt trong không gian
– Tái thích nghi: Giúp người bệnh thích nghi với những thay đổi về tư thế trong sinh hoạt, làm việc, môi trường sống giúp cho quá trình phục hồi tốt hơn
– Hoạt động thể thao: Không quá sức, hoạt động thể thao phối hợp, tôn trọng tư thế đúng và những chuyển động chính xác khi đã được hướng dẫn.
– Tái lượng giá và theo dõi
Nẹp cột sống (brace): Áp dụng cho trẻ em đang phát triển, nhằm ngăn ngừa vẹo thêm. Có các nẹp như nẹp Milwaukee, nẹp nhựa Boston, nẹp Cheneau…
Phẫu thuật chỉnh hình: Với các trường hợp cong nặng (góc Cobb > 40–50°) hoặc có ảnh hưởng đến chức năng hô hấp, vận động.
Phòng ngừa vẹo cột sống
– Duy trì tư thế đúng khi ngồi học, mang cặp sách đều 2 vai.
– Khuyến khích trẻ tham gia các môn thể thao như bơi lội, đạp xe, các bài tập đối xứng hai bên
– Theo dõi sự phát triển của trẻ, quan sát dáng đi, dáng đứng, vai – hông – lưng của trẻ thường xuyên. Nếu thấy bất thường (vai lệch, cột sống cong…), nên khám chuyên khoa sớm.
– Khám sức khỏe định kỳ, đặc biệt trong độ tuổi tăng trưởng (10–18 tuổi).
CN PHCN. Hồ Thanh Hết
————————————–
Mọi chi tiết xin liên hệ:
Bệnh viện Đại học Y Dược TP. Hồ Chí Minh – Cơ sở 3
221B Hoàng Văn Thụ – Phường 8 – Quận Phú Nhuận – TPHCM
Thời gian hoạt động:
– Thứ 2 đến Thứ 6 sáng từ 7h00 – 11h30, chiều từ 13h00 – 16h30.
– Thứ 7 từ 7h00 – 11h30, chiều Thứ 7 và ngày Chủ Nhật nghỉ.
Điện thoại: 02838.444.771 – 02838.420.070
Tin tức liên quan
