Ảnh hưởng của thay đổi thời tiết dưới góc nhìn y học cổ truyền

Nắng mưa là chuyện tự nhiên như hơi thở của đất trời. Nhưng với y học cổ truyền, sự thay đổi thời tiết (thiên thời biến hóa) không chỉ là hiện tượng khí tượng, mà còn phản ánh mối tương ứng giữa ngoại khí và nội tạng. Học thuyết “Thiên nhân hợp nhất” – nghĩa là con người và thiên nhiên vốn cùng hòa làm một. Trời có âm dương, người cũng có âm dương; trời có lục khí (phong, hàn, thử, thấp, táo, hỏa), người cũng có sáu loại khí (lục dâm) tương ứng vận hành trong nội tạng. Bởi vậy, thiên khí bất thường (thời tiết thay đổi), sẽ dẫn đến tà khí xâm nhập, cơ thể cũng ứng theo mà biến hóa.

Mùa nắng

Mùa nắng nóng, đặc biệt khi trời oi bức, là lúc nhiệt thịnh. Cơ thể dễ mất tân dịch do mồ hôi thoát ra nhiều, sinh ra các chứng: mệt mỏi, khát nước, choáng váng, tiểu ít, tâm phiền. Người có thể trạng âm hư, tỳ vị yếu, lao động ngoài trời hoặc uống ít nước càng dễ bị nhiệt làm tổn hao tân dịch.

Vì vậy, cần tránh nắng gắt, nhất là buổi trưa – khi dương khí ngoài cực thịnh. Ăn uống thanh đạm, tăng rau quả tươi, canh mát như: canh mướp đắng, nước đậu xanh, cháo đậu đỏ, nước sắn dây nhưng cũng không nên lạm dụng đồ sống lạnh. Hạn chế rượu bia, đồ chiên xào và dưỡng tâm, điều hòa hơi thở, tránh nóng giận.

Mùa mưa

Mưa vốn là hiện tượng tự nhiên của khí hậu, nhưng khi mưa nhiều, độ ẩm tăng cao kéo dài, thấp khí thịnh, dễ làm tổn thương Tỳ hay cơ quan tiêu hóa trong cơ thể. Khi thấp tà xâm nhập, cơ thể con người thường cảm thấy nặng nề, ê ẩm hoặc uể oải, chán ăn, đầy bụng, đau nhức khớp. Đặc biệt, vào những ngày trời mưa dầm, độ ẩm cao, người mắc các bệnh mạn tính như thấp khớp, viêm xoang, hen phế quản, rối loạn tiêu hóa thường dễ bị tái phát. Biện pháp dưỡng sinh khi trời mưa, có thể áp dụng đơn giản như sau:

– Giữ ấm vùng cổ, lưng, bàn chân – vì “hàn thấp từ chân nhập”.

– Tránh ngồi lâu nơi ẩm thấp, không mặc đồ ướt lâu.

– Uống các loại trà giúp hóa thấp như: trà gừng, trà trần bì, trà lá tía tô, hoặc nước đậu đỏ – ý dĩ.

– Tăng vận động nhẹ như đi bộ, xoa bóp, khí công – giúp “khí hành, thấp tán”.

Người biết dưỡng sinh không sợ mưa nắng, mà biết tùy thời mà dưỡng khí. Trời nắng dưỡng âm; trời mưa dưỡng dương. Cái đạo dưỡng sinh chính là thuận tự nhiên, điều hòa âm dương, không thái quá, không bất cập. Vào mùa nắng, tuy cần thanh nhiệt nhưng không nên lạm dụng đồ lạnh, vì làm tổn thương Tỳ Vị.

Vào mùa mưa, tuy cần hóa thấp nhưng cũng không nên dùng quá nhiều cay nóng, vì dễ thương âm. Tất cả đều phải tùy thuộc thể trạng mà chọn phương pháp thích hợp. Trong y học cổ truyền, mưa nắng không chỉ là chuyện của trời đất, mà là phép thử với con người. Dưỡng sinh chân chính không phải là chống lại thời tiết, mà là hòa cùng nhịp thở của tự nhiên.

ThS BSCKI BSNT. Ngô Văn Tân

Lịch khám Sáng thứ 6 hàng tuần

————————————–

Mọi chi tiết xin liên hệ:

Bệnh viện Đại học Y Dược Thành phố Hồ Chí Minh – Cơ sở 3

221B Hoàng Văn Thụ – Phường Phú Nhuận – Thành phố Hồ Chí Minh

Thời gian hoạt động:

– Thứ 2 đến Thứ 6 sáng từ 7h00 – 11h30, chiều từ 13h00 – 16h30.

– Thứ 7 từ 7h00 – 11h30, chiều Thứ 7 và ngày Chủ Nhật nghỉ.

Điện thoại: 02838.444.771 – 02838.420.070