Phương pháp cứu ngải trong Y học cổ truyền

Hơ ngải cứu là một liệu pháp trong Y học cổ truyền (YHCT) thuộc nhóm châm cứu. Trong đó, “cứu” là phương pháp sử dụng nhiệt lượng từ việc đốt lá ngải cứu khô (thường được vê thành điếu ngải) để tác động lên các huyệt đạo trên cơ thể, làm ấm các huyệt vị qua đó giúp trừ hàn, thông kinh, hoạt lạc, điều hòa khí huyết.

Điếu ngải là gì?

Ngải cứu (tên khoa học: Artemisia vulgaris) là một dược liệu phổ biến trong Đông y, có tính ấm, vị đắng cay, quy kinh Can, Tỳ và Thận. Tác dụng chính của ngải cứu là ôn kinh chỉ huyết, tán hàn chỉ thống, an thai. Theo Y học hiện đại, tinh dầu ngải cứu chứa các hoạt chất như cineol, borneol và các flavonoid, có tác dụng chống viêm, giảm đau, làm giãn mạch và tăng tuần hoàn tại chỗ.

Nhận thấy những lợi ích từ lá ngải cứu, người xưa đã sáng tạo ra phương pháp “điếu ngải”, tức là cuốn lá ngải cứu khô thành hình điếu thuốc lớn để xông đốt. Khi đốt, tinh dầu từ lá ngải sẽ bốc hơi và thấm qua da, giúp tăng hiệu quả điều trị.

Quan trọng hơn, nhiệt độ cao từ điếu ngải khi được hơ vào huyệt vị sẽ kích thích cơ thể phản ứng thúc đẩy khí huyết lưu thông, tăng cường chức năng tạng phủ và giải trừ tà khí. Đây là cơ chế điều trị chính của phương pháp cứu trong châm cứu.

Cơ thể nhiễm hàn và tác dụng của cứu pháp

Trong Y học cổ truyền, hàn khí là một trong sáu yếu tố ngoại tà gây bệnh (lục dâm), đứng đầu danh sách các tác nhân dễ xâm nhập cơ thể, đặc biệt vào mùa lạnh hoặc khi cơ thể suy yếu. Hàn khí khi xâm nhập sẽ khiến kinh mạch bị co lại, khí huyết bị bế tắc, gây ra cảm giác đau nhức, co cứng cơ bắp và các biểu hiện hư hàn khác.

YHCT có câu: “Thông tắc bất thống, bất thông tắc thống”, nghĩa là: nơi nào khí huyết lưu thông thì không đau, nơi nào bị tắc nghẽn thì sinh ra đau. Do đó, phương pháp hơ ngải cứu được ứng dụng rộng rãi trong điều trị các chứng đau do hàn như đau lưng, đau vai gáy, đau bụng kinh, đau khớp do lạnh, v.v… Hơ ngải giúp làm giãn cơ, ấm kinh lạc, tán hàn và thúc đẩy khí huyết lưu thông tại vùng bị ảnh hưởng.

Tạng phủ bị nhiễm hàn và biểu hiện bệnh lý

Theo YHCT, khi hàn khí xâm phạm vào các tạng phủ, sẽ gây rối loạn chức năng của từng tạng và phát sinh các triệu chứng đặc trưng:

– Can nhiễm hàn: đau bụng dưới, kinh nguyệt không đều, đau bụng kinh, tức ngực, dễ cáu giận.

– Tâm nhiễm hàn: tim đập chậm, lạnh ngực, mạch trầm trì, cảm giác lạnh vùng ngực, sắc mặt xanh xám.

– Tỳ nhiễm hàn: tiêu chảy loãng, bụng lạnh, ăn uống kém, tay chân lạnh, lưỡi nhợt, rêu trắng mỏng.

– Phế nhiễm hàn: ho khan hoặc ho có đờm loãng, khó thở khi gặp lạnh, mũi chảy nước trong.

– Thận nhiễm hàn: sợ lạnh, đau lưng, mỏi gối, tiểu nhiều về đêm, liệt dương, vô sinh, chân tay lạnh.

Dựa vào các triệu chứng và chẩn đoán tổng thể, thầy thuốc YHCT sẽ chọn lựa các huyệt vị phù hợp để hơ cứu, giúp khôi phục lại chức năng tạng phủ, cân bằng âm dương trong cơ thể.

Tóm lại, hơ ngải cứu là một phương pháp điều trị đơn giản nhưng hiệu quả trong Y học cổ truyền, vừa an toàn, ít tác dụng phụ, vừa phù hợp với nhiều đối tượng. Không chỉ giúp làm ấm cơ thể, trục hàn tà, mà còn có tác dụng điều hòa khí huyết, hỗ trợ nâng cao sức đề kháng.

Trong thời đại hiện nay, cứu pháp đang ngày càng được nghiên cứu và ứng dụng lâm sàng rộng rãi trong điều trị các bệnh lý mạn tính, đặc biệt là các bệnh liên quan đến cơ xương khớp và rối loạn chức năng tạng phủ.

ThS BS. Nguyễn Trọng Tín

Lịch khám Sáng thứ 2 hàng tuần

————————————–

Mọi chi tiết xin liên hệ:

Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM – Cơ sở 3

221B Hoàng Văn Thụ – Phường 8 – Quận Phú Nhuận – TPHCM

Thời gian hoạt động:

– Thứ 2 đến Thứ 6 sáng từ 7h00 – 11h30, chiều từ 13h00 – 16h30.

– Thứ 7 từ 7h00 – 11h30, chiều Thứ 7 và ngày Chủ Nhật nghỉ.

Điện thoại: 02838.444.771 – 02838.420.070