Ăn gì khi bị cảm mạo? Bí quyết thực dưỡng trong Y học cổ truyền

Khi bị cảm mạo, ngoài nghỉ ngơi và giữ ấm, thực dưỡng theo Y học cổ truyền giúp giảm triệu chứng, tăng sức đề kháng và rút ngắn thời gian bệnh. Tùy hội chứng phong hàn, phong nhiệt, thử thấp hay khí hư, có thể lựa chọn món ăn và nước thuốc phù hợp.

Cảm mạo (cảm lạnh, cảm cúm) là bệnh thường gặp khi thời tiết thay đổi, với các triệu chứng như sốt, ho, nghẹt mũi, đau đầu, mệt mỏi. Trong Y học cổ truyền (YHCT), cảm mạo được cho là do “ngoại tà” (phong, hàn, nhiệt, thử thấp…) xâm nhập, khiến phế mất chức năng tuyên giáng, vệ biểu không điều hòa. Trải qua hàng ngàn năm, YHCT đã tích luỹ nhiều phương pháp trị liệu như thuốc thang (Quế chi thang, Ngân kiều tán, Hoắc hương chính khí tán, Sâm tô ẩm), châm cứu, xông hơi, giác hơi… nhằm giảm nhẹ triệu chứng và hỗ trợ phục hồi sức khỏe. Các nghiên cứu hiện đại cũng cho thấy, những phương pháp này có tác dụng giảm sốt, giảm ho, nâng cao miễn dịch, an toàn khi sử dụng đúng chỉ định.

Bên cạnh thuốc và châm cứu, thực dưỡng – các món ăn kết hợp giữa thực phẩm quen thuộc và dược liệu – được xem là phương pháp đơn giản, an toàn, dễ áp dụng tại gia đình, đặc biệt hữu ích trong giai đoạn đang mắc bệnh. Dưới đây là một số hội chứng YHCT thường gặp cùng các món ăn trị liệu tương ứng.

Cảm phong hàn

Biểu hiện: sợ lạnh nhiều, sốt nhẹ, nhức mỏi các khớp, không đổ mồ hôi, nghẹt mũi, chảy nước mũi trong, ngứa họng, ho, đờm trắng loãng, rêu lưỡi trắng mỏng.

Nước gừng lá tía tô: Lá tía tô 3g, gừng tươi 3g, đường đỏ 15g. Thái sợi, hãm nước sôi 10 phút, uống khi còn ấm.

Nước ngũ thần: Kinh giới, lá tía tô, gừng tươi mỗi loại 10g, trà 6g, đường đỏ 30g, hãm nước sôi 10 phút, uống khi còn ấm.

Cảm phong nhiệt

Biểu hiện: sốt cao, hơi sợ gió, đau căng đầu, mặt đỏ, họng khô đau, đờm vàng, nghẹt mũi, nước mũi vàng đặc, miệng khô khát nước, rêu lưỡi trắng mỏng hơi vàng, rìa lưỡi đỏ.

Cháo kinh giới bạc hà: Kinh giới 9g, bạc hà 6g, đạm đậu xị 6g, gạo tẻ 60g. Sắc riêng kinh giới, bạc hà và đạm đậu xị, sau khi sôi tiếp tục sắc thêm 10 phút, bỏ bã, lấy nước thuốc, để dùng. Gạo tẻ nấu cháo, khi gạo nhừ thì cho nước thuốc vào, tiếp tục nấu thành cháo. Ăn khi còn nóng, 2 lần/ngày.

Cháo cát căn: Cát căn 30g, gạo tẻ 60g. Sắc cát căn 30g, bỏ bã, lấy nước thuốc cho gạo vào nấu cháo, ăn nóng.

Cảm thử thấp

Biểu hiện: người nóng, ít mồ hôi, tay chân nhức mỏi, đầu nặng căng đau, ho đàm dính, nước mũi đục đặc, ăn uống kém, bụng đầy chướng, tiêu lỏng, nước tiểu sậm màu, khát không muốn uống, rêu lưỡi vàng mỏng nhầy dính.

Nước hương nhu đậu trắng: Hương nhu 9g, bạch biển đậu 9g, hậu phác 6g. Sắc nước 15 phút, bỏ bã lấy nước, cho thêm đường, dùng thay trà, uống khi còn ấm.

Cháo đậu xanh: Đậu xanh 50g, gạo tẻ 250g nấu thành cháo cho thêm đường phèn.

Khí hư

Biểu hiện: sợ lạnh nhiều, sốt, không có mồ hôi, đau đầu, nhức mỏi người, ho, đàm trắng, người thường dễ cảm, hay tái phát, mệt mỏi, lưỡi nhạt rêu trắng.

Cháo gạo nếp gừng: Gạo nếp 30g, lát gừng tươi 10g, hành trắng 6g nấu cháo, khi ăn có thể thêm giấm gạo, ăn nóng.

Khi bị cảm, người bệnh cần nghỉ ngơi, giữ ấm, uống đủ nước, ăn uống thanh đạm và dễ tiêu. Thực dưỡng theo YHCT có thể giúp cải thiện triệu chứng, rút ngắn thời gian bệnh, nhưng cần chọn món ăn phù hợp hội chứng bệnh theo YHCT. Nếu sốt cao kéo dài, khó thở, ho nhiều đờm vàng đặc hoặc có bệnh nền, người bệnh nên đến cơ sở y tế để được bác sĩ thăm khám và điều trị kịp thời.

ThS BSCKI BSNT. Dương Thị Ngọc Lan

Phòng khám Tư vấn Dinh dưỡng

————————-

Mọi chi tiết xin liên hệ:

Bệnh viện Đại học Y Dược Thành phố Hồ Chí Minh – Cơ sở 3

221B Hoàng Văn Thụ – Phường 8 – Quận Phú Nhuận – TPHCM

Thời gian hoạt động:

– Thứ 2 đến Thứ 6 sáng từ 7h00 – 11h30, chiều từ 13h00 – 16h30.

– Thứ 7 từ 7h00 – 11h30, chiều Thứ 7 và ngày Chủ Nhật nghỉ.

Điện thoại: 02838.444.771 – 02838.420.070