Vai trò của cứu và chườm ngải trong điều trị vô sinh nữ theo Y học cổ truyền

Trong y học cổ truyền (YHCT), vô sinh nữ thường được lý giải do các rối loạn về khí huyết, tạng phủ – đặc biệt là thận, can, tỳ, và sự không thông của mạch Xung – Nhâm. Cứu (moxibustion) và chườm ngải là hai phương pháp cổ truyền có vai trò hỗ trợ điều trị vô sinh thông qua việc ôn dương, hành khí, hoạt huyết và điều hòa nội tiết sinh sản.

Cứu là phương pháp dùng nhiệt của ngải (mugwort – Artemisia vulgaris) hơ trên huyệt đạo nhằm kích thích các huyệt, ôn dương, trừ hàn, thông kinh lạc. Có thể cứu trực tiếp (đặt ngải trên da), cứu gián tiếp (qua lát gừng, muối), hoặc cứu điếu (đưa điếu ngải nóng gần huyệt).

Cơ chế tác động trong điều trị vô sinh

– Ôn dương, bổ thận: Trong YHCT, thận là gốc của sự sinh trưởng và sinh sản. Cứu vào các huyệt như Mệnh môn (DU4), Thận du (BL23), Quan nguyên (CV4) giúp bổ thận dương, điều hòa nội tiết sinh sản.

– Hoạt huyết, thông kinh: Cứu kích thích tuần hoàn máu vùng chậu, tử cung, buồng trứng, giúp lưu thông khí huyết, làm tan ứ trệ – một trong những nguyên nhân gây tắc kinh, bế kinh, hoặc không rụng trứng.

– Điều hòa Xung – Nhâm: Cứu lên các huyệt của mạch Nhâm như Khí hải (CV6), Trung cực (CV3) giúp điều khí bổ huyết, tăng khả năng làm tổ của phôi.

– Tăng sức đề kháng, điều hòa thần kinh: Cứu có tác dụng điều hòa hệ thần kinh tự chủ và trục nội tiết hạ đồi – tuyến yên – buồng trứng, từ đó giúp ổn định chu kỳ kinh và tăng tỷ lệ rụng trứng.

Huyệt thường dùng

– Thận du (BL23), Mệnh môn (DU4) – bổ thận

– Quan nguyên (CV4), Khí hải (CV6) – dưỡng tử cung

– Túc tam lý (ST36) – tăng cường sức khỏe toàn thân

– Tam âm giao (SP6) – điều kinh, dưỡng huyết

Thời điểm và tần suất

– Tốt nhất áp dụng vào giai đoạn sau sạch kinh (ngày 6–14 của chu kỳ)

– 2–3 lần/tuần, mỗi lần 20–30 phút

– Có thể duy trì liên tục 2–3 tháng để thấy hiệu quả

Chườm ngải là sử dụng túi ngải (chứa ngải cứu và các loại dược liệu khác như: Đại hồi, Quế…) được làm nóng để chườm lên vùng bụng dưới hoặc lưng nhằm dẫn nhiệt vào huyệt đạo và vùng cơ quan sinh sản. Đây là phương pháp không xâm lấn, dễ áp dụng tại nhà.

Vai trò trong điều trị vô sinh nữ

– Làm ấm tử cung và buồng trứng: Ngải có tính ấm, khi chườm giúp tăng nhiệt tại vùng bụng dưới, làm mềm cơ, cải thiện lưu lượng máu đến nội mạc tử cung và buồng trứng – điều kiện quan trọng để đậu thai.

– Hỗ trợ điều hòa kinh nguyệt: Với phụ nữ rối loạn kinh nguyệt, chườm ngải vùng bụng dưới có thể giảm đau bụng kinh, giảm co thắt tử cung, giúp kinh nguyệt đều hơn.

– Giảm viêm và tăng miễn dịch: Các hoạt chất của ngải như cineol, flavonoid có tác dụng kháng viêm nhẹ, giúp làm sạch môi trường vùng chậu, hỗ trợ điều trị viêm phần phụ mãn tính – một nguyên nhân gây vô sinh.

– Thư giãn và chống stress: Hơi nóng từ túi ngải giúp làm dịu thần kinh, giảm căng thẳng – yếu tố tâm lý thường gặp ở phụ nữ điều trị vô sinh.

Cách thực hiện

– Chuẩn bị túi ngải hoặc ngải rang nóng cùng muối/gừng

– Chườm bụng dưới 20–30 phút, 1–2 lần/ngày

– Có thể dùng trong suốt giai đoạn tiền rụng trứng hoặc tiền kinh

Cứu và chườm ngải là những liệu pháp đơn giản nhưng có tác dụng mạnh mẽ trong điều hòa khí huyết, ôn dương bổ thận, cải thiện chức năng sinh sản nữ theo y học cổ truyền. Khi kết hợp đúng cách với các phương pháp hiện đại như IVF, hoặc dùng riêng trong các trường hợp vô sinh do hư hàn, khí trệ, chúng có thể góp phần cải thiện đáng kể khả năng thụ thai tự nhiên.

Tiến sĩ – Bác sĩ Ngô Thị Kim Oanh

Lịch khám Sáng thứ 5 hàng tuần

————————————–

Mọi chi tiết xin liên hệ:

Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM – Cơ sở 3

221B Hoàng Văn Thụ – Phường Phú Nhuận – TPHCM

Thời gian hoạt động:

– Thứ 2 đến Thứ 6 sáng từ 7h00 – 11h30, chiều từ 13h00 – 16h30.

– Thứ 7 từ 7h00 – 11h30, chiều Thứ 7 và ngày Chủ Nhật nghỉ.

Điện thoại: 02838.444.771 – 02838.420.070